İSMAİL HAMİ DANİŞMEND

İSMAİL HAMİ DANİŞMEND

Babası Dânişmendoğulları Beyliği’nin kurucusu Dânişmend Gazi soyundan gelen ve Cebel-i Garbî Mutasarrıfı Emir Mehmed Kâmil Bey, annnesi Melek Hanımdır. 1899’da Libya’da dünyaya gelen İsmail Hami Danişment, tarihçi, fikir adamı ve şair olarak Türk Tarihinin önemli mihenk taşları arasında yer almıştır.

Orta öğrenimini Beyrut ve Şam’da tamamlamıştır. İstanbul Mekteb-i Mülkiye mezunudur. Mülkiye Mektebinde öğrenciliği sürecinde Fransa’ya giderek Paris College’de Fransızca öğrenimi görmüştür. Temmuz 1912 tarihinde mezun olmasına müteakiben Hariciye Nezareti’nde katiplik yapmış olan Danişmend, İstanbul Mâliye Mektebi, Edebiyat Fakültesi ve Mülkiye Mektebi’nde Dinler Tarihi ve Siyasi Tarih dersleri vermiş, bir süre Bağdat Hukuk Mektebi Müdürlüğü görevlerinde bulunmuştur.

Kendi gayretleriyle çıkarttığı Memleket Gazetesi, Hâkimiyet-i Milliye, İrade-i Milliye gazetelerinde Millî Mücadele’yi destekleyen yazılarıyla dikkat çeken Danişmend, delege olarak Sivas Kongresi’ne de katılmıştır.

Arapça, Farsça ve Fransızca dillerini bilen ve Latince ile Sümerce metinleri de anlayabilen İsmail Hami’nin geniş bir kültür birikim sahibidir. Cumhuriyet döneminde resmi görev almayarak Türk ve İslâm Tarihi araştırmalarına yoğunlaşan Danişmend, çalışmalarını otuzdan fazla kitapta toplamış, hala önemli kaynaklar arasında yer alan çok kıymetli eserlere imza atmıştır. Türk Milliyetçiliğinin birçok temel iddialarını dile getiren çalışmaları olmuştur.

Bazı eserlerini; Muhti Çelebi, Hayali Çelebi ve Rabia Hatun imzaları ile yayınlamış, Muhti imzası ile divan tarzı şiirler de kaleme almış olan büyük Türk Tarihçisi İsmail Hami Danişmend’in “İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi” adlı kitabında, devşirmelerin Türk milletine yaptığı ihanetlerin üstünde özellikle durması dikkat çekmiş, Türkçü bir tavır ile kişileri soylarına göre değerlendirdiği için birtakım eleştirilere maruz kalmıştır.

12 Nisan 1967 tarihinde İstanbul’da vefat eden İsmail Hami Danişmend 15 Nisan 1967 günü Zincirlikuyu Mezarlığında toprağa verilmiştir.

Türk-İslâm Tarihi’ne ait birçok önemli eseri bulunan Danişmen’in bazı eserleri;

-İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi

-Türklerle Hind Avrupalılarının Menşe Birliği

-Tarih ve Coğrafyaya Ait Değişik İsimler Lugatı

-İzahlı İslam Tarihi Kronolojisi

-Sümer-Türk Dil Birliği

-Fatih’in Hayatı ve Fetih Takvimi

-Ali Suavi’nin Türkçülüğü

-Türk Irkı Niçin Müslüman Oldu?

-Garb Membalarına Göre Garb Medeniyetinin Membaı Olan İslâm Medeniyeti

-Garb Membalarına Göre Eski Türk Seciye ve Ahlâkı