MİLLİ ŞEHİT BOĞAZLIYAN KAYMAKAMI KEMAL BEY’İ ŞEHADETİNİN 103. YILINDA RAHMETLE ANIYORUZ
Birinci Dünya Savaşı’nın son yıllarında Yozgat mutasarrıfı ve Boğazlıyan kaymakamı olan Mehmed Kemal Bey (1884-10 Nisan 1919), mütareke döneminde Ermeni tehciri (sözde Ermeni soykırımı) davasında savaş suçlusu olarak yargılandı. Birinci Dünya Savaşı sırasında iktidarda bulunan İttihat ve Terakki Hükümeti’nden sonra iktidara gelen işbirlikçi Hürriyet ve İtilaf Partisi, Ermeni ayrılıkçılara ve onlarla bir olan Batılı devletlere yaranmak için kararlar aldı. Kemal Bey bu kararlar bağlamında, tartışmalı Nemrut Mustafa Paşa’nın başkanlığını yaptığı “Divan-ı Harbi Örfi” mahkemesinde yargılandı.
Yargılamada, yalancı şahitlerin mahkemeyi yanlış yönlendirdiğini anlatan Kemal Bey duruşmalarda, “Ben aldığım emri yerine getirdim. Sürgün edilenlere insanî şekilde davrandım. Süngü bağlamadım. Vicdan azabı duymuyorum. Kimsenin ölümü için emir vermedim.” diyerek suçlamalara karşı çıktı. İtilaf Devletleri ve azınlık kesimin yargı sürecine tesiri yüzünden hiçbir doyurucu kanıt bulunmadığı ve detaylı araştırmalar yapılmadığı halde hızla karar verilerek idama mahkum edildi.
Boğazlıyan kaymakamı Mehmed Kemal Bey 10 Nisan 1919’da İdam kararının tebliğinin ardından doktor muayenesinden geçirildi. Kemal Bey, abdest alıp namaz kıldıktan sonra infaz alanı olan Bayezid Meydanı’na götürüldü. Kemal Bey, meydanı dolduran kalabalığın önünde hakkında okunan idam fermanını sükûnetle dinlemiş ve usulen son sözü sorulunca da halka hitap etmeyi tercih etmiştir. Kendisinin bir Türk memuru sıfatıyla aldığı emri yerine getirdiğini, vicdanen müsterih ve masum olduğunu vurguladı ve “Ecnebi devletlere yaranmak için beni asıyorlar. Eğer buna adalet diyorlarsa kahrolsun böyle adalet!” şeklinde haykırarak sözünü “Yaşasın millet” diyerek bitirdi. Kemal Bey, idam edilerek bu davanın ilk kurbanı ve ilk şehidi oldu.
Türk milleti bu değerli vatan evladı için büyük bir cenaze töreni düzenledi. ‘Büyük Şehit Kemal Bey’ pankartları altında Kadıköy Kuşdili’ndeki ebedi istirahatgâhına defnedildi. Kemal Beyin idamı, Türk milletinin cezalandırılması gibi bir duyguya yol açtı ve milli kahraman olarak kabul edildi. Bu haksız ölüm cezası bütün vatanseverleri içten yaraladı. Kemal Bey’in ölümü, İstiklal Harbi’nin uyanışında büyük bir adım oldu. Boğazlıyan Kaymakamı Mehmet Kemal Bey, İstiklal Harbi kazanıldıktan sonra 14 Ekim 1922 tarihinde Atatürk’ün isteği ve Bakanlar Kurulu Kararıyla “Milli Şehit” ilan edildi.
Milli Şehidimiz Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey’i rahmet, minnet ve şükranla anıyoruz. Ruhu şâd, mekanı cennet olsun..