11-17 Temmuz 1995

1992-1995 Bosna Savaşı’nda Birleşmiş Milletler (BM); 6 bölgeyi Güvenli Bölge ilan etmişti. Srebrenitsa da bu bölgelerden biriydi ve şehrin 24.000 civarı olan nüfusu 60.000’i geçmişti; çünkü Sırp zulmünden kaçan Boşnaklar Srebrenitsa’ya sığınıyordu.

Sırpların Srebrenitsa’ya yaklaştığını gören halk, BM’ye bağlı Hollanda askerlerinden kendilerini savunmalarını istedi. Ne var ki bu istekleri kabul edilmedi. Üstelik Güvenli Bölge ilan edildiği için silahlarını BM güçlerine teslim etmiş olan Boşnaklar, yaklaşan Sırp ordusuna karşı koyabilmek için teslim ettikleri silahları geri istediler; fakat silahları geri verilmedi. Tarihe kara bir leke olarak geçen hareketi yapan Hollanda birliği, hiçbir savunma yapmadan 11 Temmuz 1995 tarihinde Srebrenitsa’yı Sırp güçlerine teslim etti.

Tamamen savunmasız kalan Boşnaklar içerisinden kadınları ve çocukları ayırt ederek 8.000’den fazla genç ve yetişkin erkeği ayıran Sırp askerleri, sırf 11-17 Temmuz 1995 tarihlerinde yani 6 gün içerisinde az 8.372 Boşnak, Hollandaların bilgisi ve görgüsü altında hunharca katledildi.

Katliamlar maalesef bunlarla sınırlı değildi; çünkü Sırp General Ratko Mladiç, emrindeki birliklerin Srebrenitsa’yı ele geçirmesiyle birlikte 7’den 70’e tüm Boşnak erkeklerinin katli emrini vermişti. Ratko Mladiç’in emriyle evlerden toplanan Boşnaklar; ağır işkencelerle veya çeşitli silahlarla öldürülüp toplu mezarlara gömüldü.

Bu soykırımdan kurtulabilmek için sayıları yaklaşık 15.000 olduğu değerlendirilen Boşnak grup, kurtuluş umuduyla ”Ölüm Yürüyüşü”ne çıktı. Ancak bu yol mayınlarla, uçurumlarla doluydu. En korkuncu ise Sırp askerleri peşlerindeydi ve insan avına çıkmışlardı. Yaklaşık 110 km. mesafeyi 7 gün gece-gündüz yürüyerek ve neredeyse durmaksızın devam eden kaçışın ardından Nezuk köyüne sadece 3.500’ü ulaşabildi.

***

1 Mart 1992-14 Aralık 1995 yaşanan ve tarihin en cani savaşları arasında yer alan BOSNA SAVAŞI’nda; yaklaşık 110.000 kişi hayatını kaybetmiş, 2.000.000 kadar insan da yaşadığı yerden göç etmek zorunda kalmıştır.

Bosna Savaşı’nda katledilen, soykırıma, tecavüze ve zulme uğrayan Boşnakların tek suçu Müslüman olmaları ve Osmanlı Bakiyesi Türkler olmalarıydı.

Bosna Şehitlerine Allah’tan rahmet diliyorum. Ruhları Şâd, mekanları cennet olsun.

NOT: Sırp General Ratko Mladiç, Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından yapılan yargılama sonrası; soykırım, savaş ve insanlığa karşı suçlardan ömür boyu hapse mahkûm edildi.

ZALİMLAR İÇİN YAŞASIN CEHENNEM

İsmail CİNGÖZ

Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Uzmanı/M.A.

BULTÜRK Ankara Temsilcisi