Bulgaristan’da halen 200’den fazla gazete çıkıyor. Her yolun yolcusu olduğu gibi her gazetenin de okuru var. 

Okurlar gruplara ayrılmış ama gazete seçme ve istediği yazıyı okuma ya da gazeteyi ambalaj kağıdı olarak kullanma hakkını korumuş. Gazete fiyatları ekmek fiyatı ile baş başa gidiyor. Bir ekmek 0.85 leva, bir gazete de o kadar.

Ekmekle karnını doyurursun ama Bulgar gazetesi ile bazen tamamen sinir olursun.

Yılbaşından beri en fazla okunan Bulgar gazetesi liste başı haftalık “TRETA VIZRAST”. Genelde 3. yaş grubuna hitap eden gazetenin okur grubu 310 bin. Ardından 185 bin adetle yüne haftalık “UİKENT” gazetesi Cuma ertesi ve Pazar günleri  gazete okumayı sevenlere hitap ediyor.

Halen Bulgar seçmeni yerel seçim havasına girdiği için gazetelere ilgi biraz arttı. Önce Bulgaristan merkez günlük ve haftalık basının tiraj durumuna bir göz atalım. Merkez deyince Başkent Sofya basını anlaşılmalıdır.:

Günlük gazetelerin adı ve Tiraj

İş hayatı gazeteleri:

Günlük sarı basın:

Spor gazeteleri:

Kaliteli haftalık yayınlardan “Kapital” gazetesinin tirajı 30 bin; “Politika” gazetesini arayanların sayısı ise halen 5 bini aşmıyor.

Bulgaristan Türkleri tarihinde 150 gazete çıkarmış olsalar da şu dönemde  ülkede Türk okura ulaşan günlük gazete yok. “Zaman” gazetesi haftalık, “Ümit” dergisi ve “Kaynak” dergisi de aylık yayın olarak aranıyor. “Kaynak” dergisi tarihimize ve kültürümüze işik tutuyor.  Kırcaali şehrinde “Yeni Hayat” gazetesi dağıtılırken, “Kırcaalihaber.com” internet gazetesi de aktüel durumu anında yansıtma çabasını genişletiyor. Razgrat şehrinde “Deliorman”, Ruse’ de ise “Tuna” dergileri okurlarına ulaşmaya devam ediyor. Bu yıl “Bultürk” gazetesi de her ay 500 okura ulaşmaya başladı.

Demokrasiye geçiş sürecinin 1993-94 yıllarında Bulgaristan’da  çıkan günlük ve haftalık gazete sayısı bini bulmuştu, demokrasi dalgasının kırılmasıyla 2005’ten beri bu rakam 200’ü aşmadı ve 1990’da bir milyon adet olan günlük tiraj 1996’dan beri 250 bine saplandı.

Bulgaristan’da gazete okuyan yeni gruplar oluşturmak çok zor. Yeni gazete çıkarmak da büyük paralar istiyor.  Bulgar basın yayımcılık dünyası 13 büyük hissedar ve gazete sahibi arasında paylaşılmış. Bu oluşumun içinde Avusturya, İsviçre, Rus ve Türkiye sermayesi de var.

 Pastanın en büyük payı Avusturya sermayeli “VATZ –MEDİYNA GRUPA” ait ve Aksel Şindler tarafından yönetiliyor. Bu yabancı sermaye “24 çasa”, “168 çasa”, “Dneven Trud”, “Noçen Trud”, Sedmiçen Trud” gibi gazetelerin sahibi. Bu yayınlar genelde sarı basın çizgisinde olup Türk ve Çingene sorunları ve Halk ve Özgürlükler konusunda taraflı, kışkırtıcı ve yaygaracı bir hava içine düşmüştür. Bu yayınlarda çalışan Türk gazeteci yoktur.

       Yıne Avusturya’da tescil edilmiş TB “Konsult ve Holding” MbH Bulgaristan’da günlük “Stadart” ve haftalık  “ Mond Diplomatik – Balgaria” gazetelerinin sahibi. İlk sermayedarı Kazakistan menşeli olup Bulgaristan’dan kovulunca İsrail’e yerleşen  milyarder Maykıl Çorni idi ve şimdiki yöneticisi av. Todor Batkov. Bu yayınların Bulgaristan Türk ve Müslümanlarının yaşamı ve HÖH faaliyetleri üstüne yaklaşımları ılımlıdır.

                Valen Siderov’un “Ataka” gazetesinden sonra biz Türkler konusunda saldırgan milliyetçi bir dili serbestçe kullanan “Politika” ve “Monitor” gazeteleri ile “Telgraf” gazetesi sahip değiştirdi ve Ahmet Doğan’a yakınlığı ile bilinen “Nova Bılgarska Mediyna Grupa”  sahibi İrina Krısteva ile oğlu,  Emel Etem’in bakanlığında Bakan Yardımcısı görevinde bulunan Delyan Peevski kontrolüne % 80 oranında geçti. Böylece Petır Blıskov’un Türk ve Çingene düşmanı yayımcılık politikası karaya vurdu. Temmuz ayında işbaşı yapan yeni sahiplerin bu üç gazeteyi kokuşmuş ve esasız ant-Türk ve anti-Müslüman politika çıkmazından kurtaracağı sezilmeye başlandı.

                Eski komünistlerin ruhu Petır Mancukov’un çıkardığı “Duma” ve Dimitır İvanov’un “Zemya” gazetelerinde yaşıyor. Koyu Bulgar milliyetçiliği de “Novinar” gazetesinin sayfalarından her gün damlıyor.

                Tabii merkez basını temsil eden bu yayınlardan başka il ve belediye yayınları da okurları etkilemeye devam ediyor. Gerçekçi bir tablonun oluşturulmasında TV programları ile radyo yayınları da çok etkili. Türkler politik havayı genelde “Trud” sayfalarından koklamaya çalışıyor.  Bulgaristan Türklerinin Kırcaali’de başlattıkları  Türkçe Radyo Programı ile Razgrat’ta devam eden yerel “TV Deliorman” programları çok faydalı ve etkileyici oluyor.

                23 Ekim taraihinde Bulgaristan’da yapılacak olan Belediye ve Muhtarlık seçimleri araifesinde konuya bilinçli olarak değinmek istedik. Bir yandan Hak ve Özgürlük Hareketi’nın  özel yayınlar başlatması zamanın geldiği kanısındayız. Aynı zamanda  Hak ve Özgürlük Hareketi’ne sempatisi ile bilinen, Delyan Peevski ile  anesi İrena Krısteva’nın “Politikja”, “Monitor” ve “Telegraf” gazetelerinin yeni sahipleri sıfatıyla yeni politikalar belirleme niyetleri çok umut verici bir gelişmedir ve umarız beklenen meyveleri de verecektir. Bunun ilk duyumlarını, Ağustos’ta Sofya’da patlayan Çingene Ayaklanması’nın yansıtılmasındaki gerçekçi tutum ve analizlerde gördük. Bu üç gazete her zaman olayın gerçek nedenine parmak bastı. Ayaklanmayı,  sebep olarak değil, netice olarak ele aldı. Temel nedenin işsizlik, geçimsizlik, açlık ve yoksuzluk olduğuna parmak bastı.

                Türk ve Müslüman düşmanlıklarının Bulgaristan’ı tıkayabileceğine,  çözümsüzlükler doğurduğuna her geçen gün daha fazla yurttaş ve soydaşımızın inanmasını arzu ediyoruz.  Yazımı yayımlayan ve okurlara ulaştıran “Bultürk” grubu da Bulgaristan Türk ve Müslümanları ve Türkiye’de bulunan  soydaşlarımız arasında en etkili ve önemli yayın organlarımızdan biridir. “Bultürk” gazetesini oku ve okut. Rumeli Tarih ve Kültürünü öğren ve öğret! En büyük güç bilgi, bilmek ve paylaşarak bilgilendirmektir.

İbrahim Soytürk

01.08.2007